The belly rules the mind. ~ Spanish Proverb

vrijdag 17 september 2010

Niet voor watjes

Nederlandse kinderen kregen vroeger levertraan, Zweedse kregen boter voor watjes. Als de temperatuur buiten tot ver onder het vriespunt was gedaald, de wind guur om het huis huilde, er meters sneeuw lag en het tijd was voor de wollen borstrok, werd de weerstand van de kindjes gesterkt met grote stukken knäckebröd met een dikke laag 'Messmör' (Watjesboter. 'Mes' is slang voor watje) erop. Boordevol ijzer, mineralen, kalcium en melkweiproteïne.

Om de weerstand in de zomer op peil te houden is er nu ook Messmörroomijs. Na flink aandringen van Zweedse locals, want toch 'veel beter dan dat van Nora, dat heeft geen smaak', een ijsje gaan eten bij Neerings i Grythyttan, een ijssalon die wordt gerund door een Nederlands echtpaar in Grythyttan (waar ook Måltidens hus is, een centrum voor eten en drinken. Smullen voor mij!). Hier hebben ze tussen het aardbeien-, bramen-, kersen/chocolade- en Irish Dreamijs ook een bak Messmörijs. Mijn nieuwsgierigheid is gewekt: het ziet eruit als vannille-ijs, maar zou het ook zo smaken? De eigenaresse, Corrie, geeft me een klein lepeltje om te proeven en legt me uit wat Messmör is. Op het eerste gezicht smaakt het hapje wel ok, ik kan de smaak niet echt thuisbrengen, maar het is wat mij betreft verder niet echt een smaaksensatie. Ik laat me toch liever verleiden door de cherrymania (met grote stukken chocolade!) en het bramenijs.

Terwijl we buiten ons - inderdaad heerlijke - ijsje opeten, vraagt Corrie of ik zin heb om eens the real thing te proeven, de echte Messmör. Stoer zeg ik ja; als Scandinaviste moet je natuurlijk op de hoogte zijn van het gastronomische erfgoed. Bovendien wil ik me als zelfuitgeroepen foodie niet laten kennen, hoewel de opmerking 'ik ga even een lepel halen!' van Corrie wel erg vrolijk is. Ik krijg een lepel met een grote dot Messmör erop. Even denk ik nog dat het een heerlijk romige kruising zal zijn van vanille, boter en roomkaas, maar mijn instinct behoedt me er gelukkig voor om een grote hap te nemen.

Voorzichtig neem ik een klein hapje, godzijdank, want ik vind dit helemaal niet lekker! Wat bezielde die Zweedse mamma's om dit aan hun kinderen mee te geven? Het smaakt naar boter, smeerkaas en koeien/geitenstal. Een beetje op mijn plaats gezet geef ik de nog bijna volle lepel weer terug aan een grinnikende Corrie. Leedvermaak?

In de supermarkt ga ik op onderzoek uit in het koelvak. Er blijken een heleboel soorten van dat spul te bestaan, ook van geitenmelk. Later lees ik op Wikipedia dat dit product ook iets te maken heeft met de beruchte Noorse brunost (Zweeds: mesost), een zoetig smakende, karamelachtige 'kaas' voor op brood. Ook niet iets waar je me midden in de nacht voor wakker hoeft te maken.

En dan te denken dat al die kindjes vroeger heldhaftig winter in winter uit braaf hun crackertjes met deze 'boter' opaten. Het zou 'hjältesmör' (heldenboter) moeten heten, want het is bepaald geen voer voor watjes!

7 opmerkingen:

  1. Mmm....de vierkante verpakking doet me aan Noorse "prim" denken...Maar "prim" is lichtbruin. In ieder geval, mijn zus vond het ook maar niks! :-)

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Maar daar lijkt het ook op, kijk maar op Wikipedia :-)

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Je schrijft héérlijk, Marèse! Als taalfanaat - maar nog niet half zo bezeten als jij - kan ik dit soort schrijfsels wel smaken!
    Warme groet,

    David

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Ja....dan is het dus de Zweedse "prim". Hier ook niet mijn favoriet, maar het is nog te eten...

    BeantwoordenVerwijderen
  5. @ David: Thanks, en *bloos* :-)
    @ Jenny: Jawel, nog niet zo erg als pultost en surströmming...

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Heel leuk geschreven, Marèse!
    En voor volgende week zijn we gewaarschuwd: als we iets boterachtig op een crackertje krijgen, weten we hoelaat het is!!

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Ja, je vader kreeg in zijn jonge jaren( lang geleden dus) elke dag een lepel levertraan( toen mochten er nog walvissen gevangen worden, door onze eigen Willem Barentz), dat was zo goed voor je gezondheid. Nou dat was ook echt smerig. Gelukkig kregen we laten sanostol dat smaakte gelukkig beter

    BeantwoordenVerwijderen